vrijdag 7 mei 2010

BEDENKSELS en VERZINSELS: Wegwerpkleding.

Wegwerpkleding.

Ruim honderd jaar geleden werden de naden van versleten dure kleding losgemaakt, de stukken stof werden binnenste buiten gedraaid, verknipt en genaaid tot nieuwe kleding. Elke huismoeder had een naaimachine, naald, draad en garen om kledij te herstellen en ’s winters bij de Leuvense stoof gaten in kousen te stoppen, breinaalden en bollen wol om pullovers, mutsen, sjaals en sokken te breien. Je spaarde een pak geld uit, nieuwe kleren waren duur. Ook de generatie van mijn moeder herstelde na WOII nog enkele decennia lang zelf kledij, stopte ’s winters kousen en maakte handdoeken van de nog goede stukken uit versleten lakens. Mijn moeder deed het graag, had het nog geleerd op school en gezien van haar moeder, maar vroeg zich misschien toch af, of het nog de moeite was van haar tijd, of ze niet beter nieuw kocht want veel geld spaarde ze er niet meer mee uit. Vandaag zijn er amper nog jongeren die naald en draad kunnen hanteren. In de plaats gaan ze shoppen als vrijetijdsbesteding. Zelfs tijd is niet meer nuttig en wegwerp geworden. Een positieve evolutie?

Op een paar eeuwen tijd heeft de industrialisatie, de mechanisatie en de automatisering het zelf spinnen en weven, het zelf kledij maken verhuisd van thuis naar de fabriek[1] en de huisnijverheid verdreven naar de hobbysfeer. Het ambacht is verloren gegaan en zij die het nu nog leren, verheffen zichzelf tot creatieve en soms tot artistieke persoonlijkheid. De textielindustrie verdween uit Europa naar lageloonlanden. Vandaag weet geen mens nog hoe een kledingstuk tot stand komt. Productvervreemding, onbekend is onbemind. Een kledingstuk dwingt geen respect meer af, het is een nagenoeg gratis wegwerpding geworden.

Kleding wordt bijgevolg te snel afgedankt en het idee dat het gerecycleerd[2] wordt, geeft ons vrijgeleide tot wegwerpconsumptie. Goedkoop textiel door lage lonen, sociale uitbuiting, kosteloze milieuvervuiling[3], en grote verkoopswinsten financieren decadente marketingstrategieën zoals reclame, snel wisselende modetrends[4], gratis retour bij onlineverkoop, .... die op hun beurt de wegwerpconsumptie verder aanzwengelen. Het bestond vroeger allemaal niet!

Ook het begrip ‘versleten’ heeft een andere invulling gekregen. Vandaag is kleding met een losgekomen naad versleten terwijl vroeger kleding pas versleten was als het tot op de draad uiteenrafelde. Ook voor mij is dat nog steeds de norm maar nu om milieuredenen. Draag je kleding tot ze op de draad versleten is! Ik weet het, ik overdrijf en niemand als individu heeft schuld aan deze evolutie maar we hebben wel onze collectieve verantwoordelijkheid voor de kledingafvalbergen[5] in Ghana, Kenia, Chili, .......

Economische wetten zijn geen natuurwetten, ze zijn door de mens gemaakt. De mens is verantwoordelijk voor het sociaal decadente en milieuschadelijke businessmodel dat de hele kledingsector vandaag beheerst. Of vind je het ethisch aanvaardbaar dat geretourneerde online bestelde nieuwe kledij vernietigd wordt[6]. Wie online koopt en terugstuurt, en op de hoogte is van deze wanpraktijken is mee schuldig! Denk na als je online koopt! De textiel-CEO’s die sociaal onaanvaardbare en milieuschadelijke businessmodellen ontwerpen zijn opgegroeid in een maatschappij met gewijzigde ethische waarden die wegwerpconsumptie aanvaardt en als normaal beschouwt. Maar dat is het niet! In de maatschappij van mijn grootouders begin vorige eeuw zou een businessmodel waarbij nieuwe kledij verbrand wordt geen schijn van kans gehad hebben. Uiteraard ben ik mij bewust van de inwisselbaarheid van ethiek en economische wetten. Dat mijn grootouders hun kledij langer droegen en herstelden deden ze niet uit ethische overwegingen maar uit economische noodzaak. Vandaag is er helemaal geen economische noodzaak meer om zelf kledij te maken of te herstellen. Machines en robots hebben het werk van ons overgenomen.

Echter zijn er nu sociale en milieu overwegingen om de huidige businessmodellen in de textielsector en andere sectoren te verwerpen. Als individu zijn we door ons koopgedrag mee verantwoordelijk voor het in stand houden van schadelijke businessmodellen. Stel dat we vanaf morgen geen enkel online besteld product nog terugsturen dan valt er niets meer te vernietigen en hebben we als individu de wereld een stukje gered! Helaas loopt het zo niet! Ook al weten we dat online aangekochte goederen bij retour vernietigd worden, het is de portemonnee die in belangrijke mate ons gedrag stuurt. Betalen voor de retour is dan weer geen optie voor de verkoper want zijn businessmodel zou in elkaar zakken. Het is precies door de gratis retour dat online bestellen verleidelijk wordt en tot extra aankopen leidt wat het doel is van de verkoper. Het is een ethisch fout en milieuschadelijk model. Gelukkig zet de overheid een eerste stap en wordt de vernietiging van geretourneerde kleding verboden[7].

Zo is het ethisch ook niet langer te verantwoorden dat de overheid in beslag genomen namaakproducten vernietigt. De winstmarges op de verkoop van originele merkproducten zijn gigantisch wat de namaakindustrie stimuleert. Namaakproducten, zelfs van een zelfde kwaliteit als het origineel zijn immers een pak goedkoper. Door de vernietiging van in beslag genomen namaakproducten verklaart de overheid zich jammer genoeg akkoord met de enorme winsten van de merkfabrikanten en bezondigt zich bovendien aan milieuonvriendelijke praktijken. Daar komt verandering in want de overheid kiest stilaan voor recyclage[8] in plaats van vernietiging van namaak. Nog beter zou zijn de in beslag genomen namaakproducten alsnog op de markt te brengen.

Het vernietigen van geretourneerde online aankopen, van winkeloverschotten en van in beslag genomen namaakproducten, .... het is ethisch onverantwoord, grondstofverspillend en enorm milieuschadelijk! De overheid heeft de morele plicht de producenten en retailers te dwingen andere businessmodellen en financiële modellen te ontwikkelen die niet langer verspillend en milieuschadelijk zijn. Elk individu heeft als consument eveneens zijn verantwoordelijkheid[9]. De consument helpt immers foute economische modellen in stand houden. Ons consumptiegedrag en politiek stemgedrag is meebepalend hoe snel de overheid maatregelen neemt om milieuschadelijke businessmodellen uit de schakelen en de industrie te stimuleren tot een circulaire economie met een efficiënter grondstofgebruik.  

april 2024.


Gepost door op

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Abonneren op: Reacties posten (Atom)